تناقض آماری

نخستین گام برای برنامه ریزی جهت کاهش و حل مشکل بی‌کاری داشتن آمار واقعی یا نزدیک به واقعیت است. نگاهی به صحبت‌های وزیردولت که می گوید: من آمار اعلام شده در خصوص نرخ ۱۱ درصدی بی کاری در کشور را قبول ندارم و رئیس مرکز آمار ایران نشان دهنده واقعیت دردناک آماری ایران است. یعنی هنوز مشخص نیست که چه نهاد یا منبعی در کشور متولی آمار کشور است. این مسئله مهم باعث می گردد که جایگاه نهادهای متولی تحقیق و پژوهش کشور در نزد اذهان عمومی نیز سقوط کند و در نهایت کسی از مسئولان به آمارهای موجود توجه نکرده و هر کس بنا به تشخیص و حدس و گمان خود برنامه‌ریزی برای نهاد یا ارگان زیر نظر خود می‌کند. برای این منظور کافی است به برخی اظهار نظرها و حتی گزارش‌های منتشر شده نهادهای مختلف مراجعه شود. مثلا در یکی از گزارش‌های منتشر شده از سوی سازمان منحل شده مدیریت و برنامه ریزی کشور که تحت نظارت بر عملکرد برنامه سوم ارائه شد. نرخ بی‌کاری در این گزارش براساس آمار مرکز آمار کشور ارائه گردید اما جالب است در پی نشت همان گزارش درستی آمارهای این نهاد مستقل زیر سئوال رفته است. این اعتراضات به مرکز آمار به ویژه از سوی وزیر کار محترم چنان شدتی گرفت که سرانجام مرکز آمار ناچار شد روش علمی خود را که چندین سال بود از سوی کارشناسان این مرکز مورد تایید بود تغییر دهد و به روشی جدیدی که نرخ بی کاری را کمتر نشان می داد دست بزند. روشی که همواره از سوی کارشناسان مستقل و پژوهش گران با تردید روبرو بوده است. برنامه ریزان کشور برای هدایت نرخ بالای بی‌کاری به سمت نرخ تک رقمی چاره ای ندارند جز آن که شیوه مرسوم و علمی و فراگیری را برای شمارش بی‌کاران به دست آورند. در همین رابطه وزیر کار در همایش روز آمار و برنامه ریزی به نکته مهمی اشاره می کند. ایشان میفرمایند که آمار زیر بنای هر گونه تصمیم گیری است و در صورت دقیق نبودن آن تصمیم گیری های فردی، اجتماعی و دولتی دچار انحراف خواهد شد. البته اینجانب در تکمیل این گفته اضافه می کنم که هر گونه اشتباه در تصمیم گیری دولتی موجب هدر رفتن منابع و از دست رفتن فرصت‌هایی خواهد شد که ممکن است جبران نا پذیر باشند. به گفته ایشان در تمام دنیا اطلاعات با استفاده از تکنولوژی های بالا نگهداری می شود در حالی که در کشور ما هر ده سال یک بار آمار گیری می کنیم که آن هم از سوی همین آقایان تصمیم گیران دولتی مورد مناقشه است. نتیجه این می شود که ناگهان بنا به خواست و اراده فلان شخص یا فلان وزیر آمار مسائل مربوط به زیر مجموعه ایشان به سود منویات ایشان تغییرات اساسی کرده و مثلا نرخ بی‌کاری تک رقمی می شود . و این در حالی است که همه آحاد جامعه بی‌کاری و بی‌کاری پنهان و اشکار را با پوست و گوشت خود در جامعه و خانواده خود حس می کنند.

تغییر در روش آمارگیری بی‌کاری و اشتغال

آمار اشتغال و بی‌کاری در کشور ما تا پیش از این بر مبنای مطالعه نمونه گیری توسط مرکز آمار ایران به دست می‌آمد. براساس این تعریف نرخ بی‌کاری عبارت است از تقسیم جمعیت بی‌کار به کل جمعیت شاغل و بی‌کار ضرب در عدد ۱۰۰٫ بنا به گزارش سایت الف متعلق به آقای توکلی نماینده محترم مجلس تا سال ۱۳۸۳ در نمونه گیری‌های مرکز آمار ایران شاغل به کسی اطلاق می‌شد که در هفته مورد بررسی ۲ روز به کار مشغول بوده باشد. اما از سال ۱۳۸۴ در دولت نهم به این‌سو و براساس تعریف سازمان بین‌المللی کار(IOL)International Organization Labor برای تعیین نرخ بی‌کاری، شاغل به کسی اطلاق می‌شود که در هفته مورد بررسی دست کم یک ساعت کار کرده و یا به دلایلی به طور موقت کار خود را ترک کرده باشد.